9 oktober 2019 – Om kwart over zes zit ik in de ontbijtzaal. Twee onigiri, miso, thee en ijswater voor 400 Yen vormen mijn ontbijt. Dit is een prima manier om de dag te beginnen. Om half zeven doe ik mijn schoenen aan in de hal, neem mijn rugzak op mijn rug en hang mijn tempeltasje op mijn buik. Als henro hervat ik de tocht. Dankjewel Kirara-onsen voor een ontspannende massage en heerlijke nacht. Op naar drie tempels en een hereniging!
Boodschappen bij de Marunaka
Route <193> slingert door de stad. Onderweg wandel ik even een Marunaka-supermarkt binnen om boodschappen te doen voor onderweg. Het deuntje van de supermarkt schalt frequent door de speakers, dat is een echte oorwurm. Zelfs als ik thuis ben in Nederland, kan ik me dat deuntje voor de geest halen.
Een helling van 21%
Ik passeer een brug met kenmerkende boogschutters van brons of koper op de bruggenhoofden en wandel het centrum van Takamatsu in. Bij de opgang naar tempel 84 staat een bordje, dat het hellingspercentage 21% is. Terwijl ik omhoog wandel, gaat mijn tempo nauwelijks achteruit. Mijn adem blijft beheerst, omdat mijn conditie enorm is. Ik haal iedere keer groepjes henro in die met moeite omhoog wandelen. En dan komt er opeens een man achter me lopen, die zich aan mijn tempo aanpast. Daardoor voelt het alsof hij me omhoog wil duwen en dat vind ik niet prettig. Ik hoor dat hij het steeds zwaarder krijgt met het bijhouden van mijn tempo en net voor de top moet hij afhaken en even rust nemen. Dat geeft me toch een goed gevoel… zeker als ik omkijk en zie dat hij geen rugzak van 12 kg draagt, zoals ik wel doe. Dat laat wel zien hoe fit ik ben na 1065 kilometer wandelen.
Tempel 84 – Yashima-ji
Op 283 meter hoogte had ik gehoopt op een mooi uitzicht over de stad, maar dat valt tegen. Er staan hier veel bomen, die het zicht belemmeren. Het tempelcomplex is enorm. Er zijn allerlei Shinto-invloeden zichtbaar in deze boeddhistische tempel. Na een verkenning van de tuinen, ga ik mijn ritueel doen.
Veel toeristen in deze tempel
Als ik klaar ben, kijk ik even rond. Er zijn hier veel toeristen, henro en mensen uit de stad zelf. Alles loopt door elkaar heen, het krioelt gewoon van de mensen. Het lijkt meer op een plein in het centrum van de stad dan een tempel zoals ik die gewend ben hier op Shikoku: een beetjes zoals ook in Zentsu-ji. De gebouwen zijn oud en goed onderhouden, dat dan weer wel. Om half elf verlaat ik de tempel door de rode gate aan de ‘achterkant’. Dat was tempel één van de drie tempels en een hereniging!
Een afdaling met pit
Op weg naar de henro-route ligt een oud hotel. Het is helemaal vervallen, erg spookachtig en overgroeid door planten en spinnenwebben. Eens was dit een henro-hotel bij de tempel en logeerden er studenten. Maar die toevloed is gestopt en daarmee is het gebouw zijn functie verloren en stort het nu langzaam in. Even verderop gaat het pad ‘op zijn henro’s’ van de weg af, zo de diepte in. Dit is echt een heftige afdaling en ik ben blij dat ik de blaar op mijn grote teen doorgeprikt heb, want mijn voet schuift in mijn schoen. Een bordje in het Engels had me al gewaarschuwd: met regen moet je dit pad niet bewandelen. Gelukkig is het droog!
En weer naar de Marunaka
Als ik de berg af ben, wandel ik een industriegebiedje in, dat langzaam overgaat in een woonwijk. De rivier passeer ik via een brug. Aan de overkant is een Marunaka, perfect getimed voor de lunch. Die haal ik daar even en ik vul mijn voorraad Aquarius aan. Op naar de volgende tempel, nummer 85. Daar kan ik kiezen hoe ik omhoogga. Weer wandelen of met een karretje op een kabelbaan/ rail. Het is maar 221 meter, dus ik wandel naar boven.
Tempel 85 – Yakuri-ji
Omdat de cable-car iedere keer een hele lading mensen naar de tempel brengt, lijkt het boven op een toeristische attractie. Er zijn allerlei standjes met eten, drinken en souvenirs. En toch, als ik voorbij die dingen kijk, zie ik een mooie en oude tempel. De daishi-dou is wat verder weg dan ik in eerste instantie denk en ik ben blij als ik daar mijn ritueel kan doen. Met de stempels op zak, verlaat ik de tempel aan de andere kant van de berg. Daar is een kleine stenen trap die me van de berg af laat dalen. Dat was tempel twee van de drie tempels en een hereniging!
Korte pauze in de afdaling
De weg die daarop volgt, heeft ook weer een hellingspercentage van 21%. Naar beneden is dat altijd lastiger dan omhoog. Ik schuif in mijn schoenen en voel mijn knieën toch wat opspelen. Twee keer pauzeer ik om te voorkomen dat mijn tenen blaren vormen, doordat ze tegen de voorkant van mijn schoenen komen. Blijkbaar zijn mijn voeten gekrompen of is de stijfheid van mijn schoenen minder geworden na meer dan 1.000 kilometer wandelen.
Van tempel 85 naar 86
Al snel leidt het pad me naar de kustlijn. Ik wandel parallel aan de strandjes en baaien van de Inland Seito Sea. De bebouwing verschuift van woningen naar industrie en later steeds meer verlaten industriepanden. Het is een mix van vervallen en soms ook prachtig gerestaureerde oud-industriële architectuur. Interessant, het leidt me in ieder geval af van mijn wandelen en de weer toenemende hitte.
Vreemde glazen boxen boven de weg
Langs de weg zie ik constructies van palen. Tussen die palen hangen doorzichtige (glazen?) dozen met daarin/ daarop mythische wezens. In sommigen herken ik slangen en draken. Ik ben benieuwd waarvoor ze gebruikt worden. Dan denk ik er te zijn, maar stop even bij de ‘verkeerde’ tempel. Dit is Jizo-ji, de inner sanctuary (okunoin) van tempel 86. Ik loop door en aan het eind van de weg kom ik bij een bijzondere, botanische tempel.
Tempel 86 – Shido-ji
Dit is geen gewone tempel. Als ik door de gate wandel, zie ik een tuin, een wilde, botanische tuin. En als ik goed kijk, staan in die tuin alle elementen die het ook een tempel maken. Naast de bomen, struiken en sculpturen is hier ook een main en daishi-dou. Maar waar kan ik mijn handen wassen? Ik zie dat er een nieuw bassin gebouwd wordt, maar daar zit geen water in. Een Japanse henro is net zo verbaasd en spreekt een stortvloed aan Japans uit, waar ik natuurlijk niets van begrijp. Uiteindelijk leidt een lieve Japanse dame me naar de tijdelijk voorziening: een emmer, kraantje en twee van de standaard aluminium schepjes…
De tempel verkennen
Ik doe mijn ritueel bij het hoofdaltaar en laat de sfeer van de tuin op me inwerken. Ik heb geen haast, want via de app heeft Martina aangegeven dat zij en Xavi waarschijnlijk vandaag in deze tempel zijn! Op een bankje geniet ik van het leven in deze tempel. Alles lijkt langzamer te gaan hier in het groen. Ik ga op zoek naar de daishi-dou en doe mijn tweede ritueel. Daarna wandel ik langs alle gebouwen om de nokyocho-office te vinden. Eén van de gebouwen heeft een prachtig geboende houten vloer; ik maak een foto van het doorkijkje door de rijstpapieren schuifdeuren. De volgende ochtend ontdek ik achter dat gebouw een zen-tuin met prachtige aangeharkte vormen en stenen. Dat was tempel drie van drie tempels en een hereniging!
Wachten we op elkaar? Of niet?
Martina is druk op de app. Ze geeft aan dat ze nu bij de tempel zijn, dus ik ga naar de gate. Daar zie ik echter niemand. Ze vraagt me ook of ik een plekje wil regelen in de Ryokan voor haar. Dat beloof ik, dus ik wandel alvast die kant op. Onderweg haal ik even iets te drinken bij de 7Eleven langs de route.
Ontmoeting op straat
Ik krijg een app-je, dat ze dezelfde fout hebben gemaakt als ik: ze waren al bezig met hun ritueel in de okunoin, toen ze erachter kwamen dat ze er nog niet waren. Zij wandelen me dus tegemoet! En inderdaad even later zie ik Xavi op me afkomen en schuin achter hem wandelt Martina, de Italiaanse die ons weer met elkaar in contact bracht. Beiden hebben een brede lach op hun gezicht, net als ik waarschijnlijk. Wat is het fijn om hen te zien.
Herenigd met mijn route guide
Een van de eerste dingen die Xavi doet, is me een kadootje geven. Wat blijkt? Hij heeft mijn route guide gevonden, je weet wel, die ik tussen tempel 23 en 24 was verloren. En omdat hij er zelf geen had gekocht, kwam het hem goed van pas dat hij die van mij vond. Als dat geen toeval is! Ik ben dus herenigd met de gids die ik zelf thuis al had gebruikt voor mijn voorbereidingen. Mijn visitekaartje zit er zelfs nog in.
Drie tempels en een hereniging!
Op een van de foto’s van Martina op Facebook had ik Xavi herkend. Zo zijn we weer in contact gekomen. Door op elkaar te reageren en tips uit te wisselen had ik al een relatie opgebouwd met Martina, voordat ik haar ooit gezien had. Daarin zit de magie van de henro: hij verbindt mensen die elkaar nooit of ooit ontmoeten. Martina en Xavi gaan door naar de tempel, terwijl ik voor Martina een slaapplek in de Ryokan regel. Ik besluit hun kant op te wandelen als dat geregeld is.
Ryokan Taiya
Die avond zit ik samen met Martina in de ryokan, haar slaapkamer ligt tegenover de mijne. Xavi wil niet te veel geld uitgeven en heeft een zenkonyado geregeld via de monniken van tempel 86. Martina vertelt me dat haar de zenkonyado van gisteren slecht bevallen is: te koud en slechte voorzieningen. Daarom wentelt zij zich even in luxe.
Diner in een restaurant langs de route
De gastheer van de ryokan spreekt uitstekend Engels. En de kosten van de overnachting vallen erg mee. Ik ben 3.300 Yen kwijt, voor dat bedrag slaap ik ook in een Henro House. Rond een uur of zes ga ik wat eten bij een restaurant verderop langs de route, mijn gastheer heeft me die plek aangeraden voor traditioneel Japans eten. Dat laat ik me smaken: een volledige maaltijd voor 1.000 Yen, eten is hier goed en zo goedkoop!
Morgen slapen we bij tempel 88
In overleg met Xavi en Martina regelt onze gastheer de overnachting bij tempel 88. Martina en ik overtuigen Xavi ervan om samen te vieren dat we rond zijn en niet direct door te reizen naar Tokushima. Hij kan gelukkig de overnachting betalen. We slapen in Minshuku Yasokubo, naast de tempel.
Het vooruitzicht: met zijn drieën naar tempel 88
Morgen is het zover: we gaan naar de laatste tempel. We gaan samen en dat betekent een hele dag met zijn drieën wandelen. Dat heb ik deze henro nog niet eerder gedaan! Ik ben benieuwd hoe dat bevalt!